18marca – Światowy Dzień Recyklingu – dlaczego jest nam potrzebny?
Zgodnie z raportem „What a Waste 2.0: A Global Snapshot of Solid Waste Management to 2050” Banku Światowego, obecnie w każdym roku wytwarzane są ok. 2 mld ton stałych odpadów. Eksperci przewidują, że za ok. 30 lat możemy spodziewać się niemal podwojonej produkcji śmieci.
Najważniejszy wpływ na ciągły wzrost ilości śmieci ma bogacenie się społeczeństw i związany z tym rosnący konsumpcjonizm. Aby nie „utonąć” w śmieciach konieczne jest podjęcie zdecydowanych działań związanych z ekologicznym, bezpiecznym dla środowiska, a przy tym skutecznym utylizowaniem odpadów.
Gospodarka o obiegu zamkniętym to główny cel w gospodarce odpadami
Głównym wyzwaniem w gospodarce odpadami na najbliższe lata jest przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym. To znaczy takiej, której głównym założeniem jest takie gospodarowanie surowcami, materiałami oraz produktami, by pozostały one w gospodarce tak długo, jak to jest możliwe. Jest to model produkcji i konsumpcji, który polega na dzieleniu się, pożyczaniu, ponownym użyciu, naprawie, odnawianiu i recyklingu istniejących materiałów i produktów tak długo, jak to możliwe.
Ile śmieci produkujemy w Polsce?
Zgodnie z raportem GUS „Ochrona środowiska 2022” w 2021 r. w Polsce wytworzono 121 mln ton odpadów, z czego 11,3% stanowiły odpady komunalne (13,7 mln ton).
Ilość wytwarzanych odpadów w Polsce z roku na rok nieznacznie spada. Niestety jeśli przyjrzymy się ilości odpadów komunalnych, czyli tych generowanych przez gospodarstwa domowe, to widzimy, że ich ilość rośnie. W 2021 r. wytworzono 13 674 tys. ton odpadów komunalnych i odnotowano wzrost wytworzenia o 4,2% w stosunku do roku ubiegłego. Oznacza to zwiększenie ilości wytworzonych odpadów komunalnych na jednego mieszkańca Polski z 344 kg w 2020 r. do 360 kg w 2021 r.
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych jest zależna nie tylko od liczby ludności, ale też od wzorców konsumpcji. W 2021 r. wyraźne było zróżnicowanie pomiędzy województwami w zachodniej części kraju, a województwami wschodnimi. W województwach zachodnich wytwarzanych było znacznie więcej odpadów komunalnych na mieszkańca, niż w województwach ściany wschodniej.
Polska na tle innych krajów Unii Europejskiej nie wypada najgorzej. Jesteśmy na przedostatnim miejscu jeśli chodzi o ilość odpadów na mieszkańca, za Polską pozostaje tylko Rumunia. W rankingu prowadzi Austria, w której rocznie wytwarzanych jest 834 kg odpadów na 1 mieszkańca (prawie 2,5x więcej niż w Polsce).
Ile śmieci, odpadów oddawanych jest do recyklingu?
Ilość odpadów komunalnych zebranych selektywnie z roku na rok rośnie. W 2005 roku wynosiła 3% podczas gdy w 2021 zebrano selektywnie 40% ogółu wytworzonych odpadów komunalnych. W mojej ocenie to wciąż za mało. Tym bardziej, że od 1 stycznia 2021r. segregacja odpadów jest ustawowo obowiązkowa, czyli każdy właściciel nieruchomości jest zobowiązany do prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów. Większość osób, z którymi rozmawiam deklaruje segregację odpadów zatem pytanie kto jeszcze tego nie robi i dlaczego?
Dlaczego warto segregować śmieci?
Segregacja odpadów już na poziomie gospodarstwa domowego ułatwia odzysk zasobów, czyli ich wykorzystanie bez konieczności zabierania ich ze środowiska naturalnego. Pomaga w ograniczeniu ilości odpadów, które nie mogą ulec przetworzeniu i tym samym tworzą góry śmieci. Wyobraźcie sobie papier wrzucony do odpadów zmieszanych. Zostanie zamoczony, zabrudzony i wówczas nie ma szans na jego ponowne wykorzystanie – będzie musiał ulec rozkładowi na wysypisku śmieci.
Segregacja odpadów w domu jest naprawdę możliwa, szybka i wcale nie wymaga dużej ilości miejsca.
Kiedyś faktycznie wystarczało jedno wiadro pod zlewem w kuchni. Dziś potrzeba nieco więcej przestrzeni, aby móc posegregować odpady. Niemniej jednak jest wiele ciekawych rozwiązań, które umożliwiają kompaktową i elegancką segregację w domu. Z naszej strony potrzeba jedynie chęci i znajomości zasad segregacji, czyli wiedzy jakie odpady do jakiego pojemnika możemy wyrzucać.
Mnie osobiście bardzo cieszy zaangażowanie niektórych producentów, którzy dążąc do jak najszybszej produkcji w obiegu zamkniętym, jasno komunikują do jakich frakcji wyrzucać poszczególne części opakowań. Takie informacje można znaleźć na produktach własnych Biedronki czy Żabki. To duże ułatwienie dla konsumenta, który nie musi się nadmiernie zastanawiać i może szybko i właściwie posegregować odpady.
A jeśli nie wiemy do jakiego pojemnika ma trafić dany odpad możemy szybko sprawdzić na stronie lub zapytać producenta danego produktu. Może to jeszcze nie są idealne rozwiązania bo np.
– na stronie https://www.alba.com.pl/alba_dla_mieszkancow/wyszukiwarka_odpadow można sprawdzić do jakich śmieci dany odpad, ale
- Nie ma wszystkich odpadów, szczególnie tych trudniejszych jak np. kopertą z folią bąbelkową czy też nietypowe innowacje wprowadzane przez producentów
- Niektóre odpady można by rozdzielić tak jak np. wkład wyjąć z długopisu, a nie traktować jako całość i wyrzucać do zmieszanych
– zapytać producenta poprzez kontakt telefoniczny, mailowy czy media społecznościowe. Czasem zajmuje to chwilę – ostatnio czekałam tydzień, aby dowiedzieć się z czego jest wykonany haczyk/zawieszka od wielopaka skarpetek. Niemniej jednak udało się.
Jak produkować mniej śmieci?
Oprócz możliwości jakie daje recykling warto zastanowić się jak możemy wpłynąć na zmniejszenie ilości produkowanych śmieci. Moje sposoby na redukcję śmieci to:
- Przede wszystkim ograniczam zakupy do tego, co jest mi i mojej rodzinie naprawdę potrzebne
- Daję rzeczom drugie życie
- niepotrzebne rzeczy sprzedaję lub oddaję za darmo – zawsze znajdą się chętni
- w miarę możliwości sama kupuję rzeczy używane
- Kupuję ubrania ponadczasowe, które będą modne przez wiele sezonów
- Zainstalowałam filtr do wody, dzięki czemu mogę pić wodę z kranu i nie muszę kupować wody w butelkach PET
- Dieta wegańska
- Nie kupuję przetworów zwierzęcych, które najczęściej pakowane są w plastik
- Warzywa i owoce kupuję luzem
- Zawsze mam przy sobie materiałową torbę na zakupy